Androloq həkim kişi reproduktiv sistemi və sidik yolları ilə bağlı xəstəlikləri müalicə edir.
Kişi sağlamlığı çox zaman diqqətdən kənarda qalan, lakin həyat keyfiyyətinə birbaşa təsir edən mühüm bir sahədir. Bir çox kişi sağlamlıq problemləri ilə üzləşdikdə hansı həkimə müraciət edəcəyini bilmir və ya bu mövzuda danışmaqdan çəkinir.
Məhz bu məqamda androloq həkim devrəyə girir. Bəs, androloq kimdir, hansı xəstəliklərlə məşğul olur və nə zaman ona müraciət etmək lazımdır?
Androloq nədir? Uroloqdan fərqi varmı?
Ən sadə dillə desək, androloq – kişi sağlamlığı üzrə ixtisaslaşmış həkimdir. Andrologiya “andros” (kişi) və “logos” (elm) yunan sözlərindən yaranıb, kişi reproduktiv (cinsi) və urogenital (sidik-cinsiyyət) sisteminin xəstəliklərini öyrənən tibb sahəsidir.
Çox vaxt androloq və uroloq anlayışları qarışdırılır. Bu, təsadüfi deyil, çünki hər bir androloq eyni zamanda uroloqdur.
Lakin aralarında mühüm bir fərq var:
- Uroloq: Həm kişilərin, həm də qadınların sidik-ifrazat sistemi (böyrəklər, sidik axarları, sidik kisəsi) və kişilərin cinsiyyət orqanlarının xəstəlikləri ilə məşğul olur.
- Androloq: Urologiyanın daha dərin və spesifik bir alt sahəsidir. Androloqlar əsasən kişilərin reproduktiv sağlamlığı, cinsi funksiyaları, hormonal balansı və sonsuzluq problemləri üzərində fokuslanır. Yəni, androloq sırf “kişi həkimi” hesab olunur.
Androloq həkimin müalicə etdiyi əsas xəstəliklər
Androloqların fəaliyyət sahəsi olduqca genişdir. Gəlin, onların müalicə etdiyi əsas problemlərə nəzər salaq:
1. Kişi Sonsuzluğu
Cütlüklərin təxminən 15%-i sonsuzluq problemi ilə qarşılaşır və bu halların təxminən yarısında səbəb kişi faktoru ilə bağlı olur. Androloq həkim kişi sonsuzluğunun diaqnostikası və müalicəsi ilə məşğul olan əsas mütəxəssislərdir.
- Səbəblər: Varikosel, hormonal pozğunluqlar, genetik problemlər, keçirilmiş infeksiyalar, sperma kanallarının tıxanıqlığı və s.
- Diaqnostika: Əsas müayinə metodu spermoqrammadır. Bu analiz spermanın miqdarını, hərəkətliliyini (motillik) və quruluşunu (morfologiya) qiymətləndirir.
- Müalicə: Səbəbdən asılı olaraq dərman müalicəsi, cərrahi əməliyyatlar (məsələn, varikosel əməliyyatı) və ya köməkçi reproduktiv texnologiyalara (süni mayalanma) hazırlıq prosesini həyata keçirir.
2. Erektil Disfunksiya (Cinsi Zəiflik)
Xalq arasında “cinsi zəiflik” kimi tanınan erektil disfunksiya, cinsi əlaqə üçün kifayət qədər ereksiya (sərtləşmə) əldə edə bilməmək və ya saxlaya bilməmək vəziyyətidir. Bu, hər yaşda kişidə rast gəlinə bilən və çox vaxt müalicə olunan bir problemdir.
- Səbəblər: Psixoloji faktorlar (stress, depressiya), damar problemləri (ateroskleroz), şəkərli diabet, yüksək təzyiq, hormonal pozğunluqlar və bəzi dərmanların əlavə təsirləri.
- Müalicə: Androloq problemin kökünü araşdıraraq dərman müalicəsi, hormonal terapiya, psixoterapiya və ya zəruri hallarda cərrahi müdaxilələr (penil protez) təyin edir.
3. Hormonal Pozğunluqlar (Testosteron Çatışmazlığı)
Testosteron əsas kişi hormonudur və cinsi istək (libido), əzələ kütləsi, sümük sıxlığı və ümumi enerji səviyyəsi üçün vacibdir. Yaşla bağlı və ya müxtəlif xəstəliklər səbəbindən testosteron səviyyəsi düşə bilər. Bu vəziyyət hipoqonadizm və ya andropauza (kişi klimaksı) adlanır.
- Simptomlar: Cinsi istəyin azalması, ereksiya problemləri, xroniki yorğunluq, əhval-ruhiyyənin pisləşməsi, əzələ kütləsinin itirilməsi.
- Müalicə: Androloq qan analizi ilə testosteron səviyyəsini yoxlayır və ehtiyac olarsa, hormonu əvəzləyici terapiya təyin edir.
4. Prostat Vəzi Xəstəlikləri
- Prostatit: Prostat vəzinin iltihabıdır. Kəskin və ya xroniki ola bilər. Tez-tez sidiyə getmə, sidik ifrazı zamanı yanma hissi, qasıq ağrıları kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Androloqlar prostatitin diaqnostikası və müalicəsində aktiv rol oynayır.
- Prostatın Xoşxassəli Hiperplaziyası (Adenoma): Yaşla bağlı prostat vəzinin böyüməsidir. Androloqlar bu problemin yaratdığı cinsi funksiya pozğunluqlarını da idarə edir.
5. Cinsi Yolla Keçən İnfeksiyalar
Xlamidiya, qonoreya, trixomoniaz kimi infeksiyaların kişilərdə diaqnostikası və müalicəsi də androloqun səlahiyyətlərinə daxildir. Vaxtında müalicə olunmayan cinsi yolla keçən infeksiyalar sonsuzluğa və digər ciddi fəsadlara yol aça bilər.
6. Erkən Boşalma (Premature Ejaculation)
Cinsi əlaqənin başlamasından qısa müddət sonra baş verən və nəzarət edilə bilməyən erkən boşalma vəziyyətidir. Bu, kişilərdə ən çox rast gəlinən cinsi disfunksiyalardan biridir və müasir dərman preparatları və psixoterapiya ilə uğurla müalicə olunur.
7. Digər Vəziyyətlər
- Varikosel: Xayalardakı damarların varikoz genişlənməsidir. Əsasən sonsuzluq və xaya ağrısı şikayətlərinə səbəb olur.
- Penis Patologiyaları: Peyroni xəstəliyi (penisin əyilməsi), fimoz (sünnət dərisinin daralması) kimi anadangəlmə və ya qazanılma problemlər.
- Kişi Kontrasepsiyası: Androloqlar vazektomiya (kişi sterilizasiyası) kimi kontraseptiv üsullar haqqında məsləhətlər verir və əməliyyatı həyata keçirirlər.
Nə Zaman androloqa müraciət etməlisiniz?
Aşağıdakı simptomlardan hər hansı birini müşahidə edirsinizsə, vaxt itirmədən androloq həkimə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur:
- Cütlüyünüzlə birlikdə 1 il müddətində qorunmasız cinsi əlaqəyə baxmayaraq hamiləlik baş tutmursa;
- Ereksiya (sərtləşmə) əldə etməkdə və ya saxlamaqda çətinlik çəkirsinizsə;
- Cinsi istəkdə (libido) aydın şəkildə azalma hiss edirsinizsə;
- Erkən və ya gecikmiş boşalma probleminiz varsa;
- Cinsiyyət orqanlarında və ya qasıq nahiyəsində ağrı, şişkinlik, qızartı varsa;
- Penisdə əyrilik və ya deformasiya müşahidə edirsinizsə;
- Sidik ifrazı zamanı yanma, göynəmə və ya tez-tez sidiyə getmə şikayətləriniz varsa;
- Spermada qan və ya qeyri-adi rəng dəyişikliyi gördükdə.
Unutmayın, kişi sağlamlığı ümumi sağlamlığın ayrılmaz bir hissəsidir. Androloq həkim, kişilərin həyat keyfiyyətini aşağı salan bir çox problemi effektiv şəkildə diaqnoz və müalicə etmək üçün zəruri bilik və təcrübəyə malikdir.
Cinsi və reproduktiv sağlamlıqla bağlı problemlər yaşamaq utanılacaq bir vəziyyət deyil, tibbi yardım tələb edən bir haldır.
Əgər yuxarıda sadalanan simptomlardan hər hansı birini yaşayırsınızsa, sağlamlığınızı ikinci plana atmayın və peşəkar androloq həkimə müraciət etməkdən çəkinməyin. Vaxtında atılan addım, gələcəkdəki bir çox ciddi problemin qarşısını ala bilər.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
