Mikroskopik varikosel əməliyyatı bu günə qədər varikosel üçün müəyyən edilmiş müxtəlif cərrahi üsullar arasında, ən yüksək müvəffəqiyyət və ən az komplikasiyaya malik üsuldur. Qasıqda təxminən 2 sm-lik kəsiklə xayadan çıxan çirkli qanı daşıyan damarlar(venalar) ayrılaraq bağlanır.

Əməliyyatı sahəsini daha ətraflı görməmizə kömək edən mikroskopların istifadəsi ilə əməliyyatın müvəffəqiyyəti artır və fəsadlar minimuma endirilir. Mikroskopik varikoselektomiya ilə xayanı qidalandıran damarlar – arteriyalar, sinirlər və xayadan maye daşıyan limfa damarları qorunur və zədələnmir.

Cərrahiyyə kiçik bir sahədə aparılır və incə əl çevikliyi və mikroskop təcrübəsi tələb edir. Əməliyyat spinal (beldən anesteziya) və ya ümumi anesteziya altında aparılır.

Varikosel cərrahiyyəsində mikrovaskulyar doppler yeniliyi nədir?

Cərrahiyyə sahəsində məqsəd xayadan çirkli qan daşıyan zədələnmiş damarları ayırıb bağlamaqdır. Mikroskopdan istifadə edərək bu damarlar arteriyalardan və limfa damarlarından ayrılır. İstifadə etdiyimiz 1,5 mm diametrli mikro-doppler sayəsində əməliyyatın təhlükəsizliyi və müvəffəqiyyəti artır. Məlum olduğu kimi, Doppler cihazı damarlarda qan axını göstərir və təmiz qanı aparan damarları – arteriyaları qorumağa imkan verir.

Məlum olduğu kimi, Doppler cihazı ultrasəs cihazının daha təkmil versiyasıdır və bədəndəki damarların içindəki qan hərəkətinə görə onları tanımağa imkan verir. Fiziki müayinə ilə birlikdə bu cihazla varikosel diaqnozu qoyulur. Klinikada faydalılığını sübut edən bu cihaz, böyük ultrasəs aparatları yerinə daha kiçik qələm tipli modelləri sayəsində görüntü deyil, yalnız səs effektləri təmin edilərək istifadə edilə bilir. Varikoz damarlarını aşkar etmək və ya arteriyaları tapmaq üçün xüsusilə damar cərrahiyyəsi sahəsində inkişaf etdirilən damar dopplerləri böyük damarları tapmaq üçün istifadə edilmişdir. Varikosel əməliyyatı zamanı arteriya tapmaqda çətinlik çəkdiyimiz hallarda ucu 8-10 mm civarında olan bu Doppler cihazlarından istifadə etdik.

Mikro-Dopplerdən istifadə əməliyyatın uğurlu olma ehtimalını artırırmı?

Son zamanlar xüsusilə neyrocərrahiyyə sahəsində çox nazik kapilyarlar səviyyəsində arteriyaların aşkarlanması üçün mikrovaskulyar Doppleroqrafiyanın inkişafına səbəb olmuşdur. Mikrovaskulyar Doppler 1,5 – 2 mm qalınlığında olan ucu sayəsində daha incə damarları aşkar etməyə imkan verdi. Əvvəllər istifadə etdiyimiz qalın uclu zondlar arteriyanı tək bir arteriya kimi deyil, yalnız çoxluq kimi ayırd edə bilirdi. Damarın yeri təqribən müəyyən edildikdən sonra mikroskopik disseksiya ilə arteriyanı tapmağa cəhd edilir. Demək olar ki, bütün hallarda arteriyalar 1 və ya 2 vena arasında keçir. Qalın uclar bu üçlü quruluşu göstərə bilər, ancaq hansının arteriya, hansının damar olduğu barədə fikir vermir. 

Mikrovaskulyar Doppler ucu bir yarımdan iki millimetr qalınlığa malik olduğundan, çox nazik damarlarda asanlıqla işləyə bilir. O, hətta 1 mm və ya daha az damar naxışlarında da arteriya və venaları fərqləndirə bilir. Beləliklə, əməliyyat çox daha təhlükəsiz və daha sürətli olur. Xayaya gedən arteriyaya zərər vermədən bütün çirkli qanı aparan damarları təhlükəsiz bir şəkildə bağlaya bilmək çox daha uğurlu nəticələr verir.

Mikroskopik varikosel əməliyyatı nə qədər çəkir?

Varikosel əməliyyatı mikrocərrahi üsullarla edildiyi üçün həmin nahiyədəki bütün venalar bağlanmalıdır. Əməliyyatın birtərəfli və ya ikitərəfli olmasına və bağlı damarların sayına görə müddət 40 dəq-1,5 saat arasında dəyişə bilər.

Mikroskopik varikosel əməliyyatının riskləri varmı?

Varikosel cərrahiyyəsi mikrocərrahi üsulla həyata keçirildiyindən, fəsadlaşma faizi son dərəcə aşağıdır. Ən əhəmiyyətli risk, əməliyyatdan sonra xaya arteriyasının bağlanması və nəticədə xayanın kiçilməsi və qan tədarükünün pozulmasıdır. Lakin əməliyyat mikrocərrahi üsulla həyata keçirildiyi üçün arteriya və venalar arasında fərq çox aydın şəkildə edilə bilər. Xüsusilə əməliyyat zamanı doppler istifadə etdiyimiz üçün bu ehtimal sıfıra yaxınlaşır.

Varikosel təkrarlanırmı?

Varikoselin müxtəlif müalicə üsulları var, lakin mikrocərrahi üsulla aparılan əməliyyatlarda təkrarlanma ehtimalı 1%-dən azdır.

Əməliyyat sonrası sağalma müddəti nə qədərdir?

Mikrocərrahiyyə üsulu ilə edilən əməliyyatdan sonra xəstə eyni gün ayağa qalxır və evə göndərilir, 2-3 gün ərzində normal fəaliyyətinə, 1 həftə 10 gün ərzində isə rutin iş həyatına qayıda bilir. İdman, qaçmaq, futbol oynamaq, cinsi əlaqə və ağır fiziki işlər tələb edən fəaliyyətləri yerinə yetirmək 3 həftəyə qədər çəkə bilər.

Mikroskopik varikosel əməliyyatından sonra sperma nə vaxt bərpa olunacaq?

Varikosel əməliyyatının sperma üzərindəki təsirini qiymətləndirmək üçün spermin əmələ gəlmə müddəti nəzərə alınmalıdır. Xayadakı əsas germ hüceyrəsindən yetkin sperma istehsalına qədər keçən orta müddət 72-90 gün hesab olunur. Buna görə də əməliyyatdan sonra 3 aydan bir sperma parametrləri yoxlanılır. Varikoseldən sonra sperma istehsalı baxımından ən yaxşı bərpa 6-cı ayda baş verir. 6-cı ayda sperma parametrlərində yaxşılaşma olarsa, artımın daha aydın göründüyü 9-cu və 12-ci aylar gözlənilməlidir. 

Ancaq əməliyyatdan 6 ay sonra sperma parametrlərində heç bir dəyişiklik olmazsa, xəstə əməliyyata görə əlavə yaxşılaşma gözləməməlidir. Xəstəni digər müalicə alternativlərinə yönəltmək lazımdır. Əməliyyatdan sonra xəstənin sperma parametrlərinin 60-70%-i yaxşılaşır. Xəstələrin 30-40%-də yaxşılaşma müşahidə edilmədiyi halda, varikosel əməliyyatından sonra xəstələrin 1%-dən azında pisləşmə müşahidə oluna bilər. Bu çox nadir hal daha çox ikitərəfli varikoselli xəstələrdə baş verir.

Əməliyyatdan sonra yumurtalıqda ağrı olacaqmı?

Cərrahi bir əməliyyat olan varikosel əməliyyatı zamanı xüsusilə xaya nahiyəsində sinir toxumalarının zədələnməsi səbəbindən nevralgiyaya bənzər ağrılar ola bilər. Bundan əlavə, yalnız xaya ağrılarından şikayət edən xəstələrin əməliyyat edilməsi düzgün yanaşma deyil. Belə xəstələrdə ağrının bir çox əsas səbəbləri ola bilər. Belə xəstələrdə əməliyyatdan sonra ağrılar davam edir. Uğursuz əməliyyatın ən əhəmiyyətli səbəbi sonsuzluq problemi olmayan ancaq ağrıları olan xəstələrdir.

Varikosel əməliyyatından sonra xayada şişlik olurmu?

Əməliyyatdan sonra xaya sallanması normal sayıla bilər. Ancaq şişkinlik xaya ətrafında mayenin artması, yəni Hidroselin inkişafıdır. Mikrocərrahiyyədən başqa üsullarda daha çox rast gəlinən bir vəziyyətdir.

Əməliyyatı keçirən insanlar uşaq sahibi ola bilərmi?

Əməliyyatdan sonra xəstələrin 60-70% -ində sperma parametrlərində yaxşılaşma olur və təxminən 50%ində əlavə müalicəsiz yoldaşında hamiləlik baş tutur. Əgər 6-cı ayda sperma parametrlərində irəliləyiş olmazsa xəstənin sperma parametrlərinə görə yaş faktoru və qadın faktoru kimi faktorları nəzərə alaraq aşılama və ya süni mayalanma kimi üsullara istiqamətləndirmək faydalı olar.