Peyroni (penis əyriliyi) nədir?

Peyroni (penis əyriliyi) xəstəliyi, penisdə fibrotik plakların əmələ gəlməsi nəticəsində inkişaf edən və sərtləşmə (ereksiya) zamanı əyriliyə səbəb olan bir vəziyyətdir.

Adətən cinsi əlaqəni çətinləşdirən və ya ağrılı edən bu vəziyyət həm fiziki, həm də psixoloji təsirlər yarada bilər. Penis əyriliyi, erkən diaqnoz və uyğun müalicə ilə nəzarət altına alına bilər.

Peyroni (penis əyriliyi) xəstəliyi nədir?

Peyroni xəstəliyi, penisin daxilində yerləşən “tunica albuginea” adlı elastik fibroz toxumada plak və ya çapıq toxumasının (fibroz) əmələ gəlməsi ilə ortaya çıxan bir xəstəlikdir. Bu plak, penisin sərtləşmə zamanı bərabər şəkildə genişlənməsinə mane olur və nəticədə penis əyriliyi yaranır.

Penisdə meydana gələn struktur dəyişiklikləri fərdlərin həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlığına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə bilər. Bu dəyişikliklərdən biri olan Peyroni xəstəliyi, penis toxumasında yaranan plak yığılması ilə formalaşır və zamanla nəzərəçarpan bir penis əyriliyinə səbəb ola bilər.

Əksər hallarda cinsi həyat keyfiyyətini aşağı salan bu vəziyyət, cəmiyyətdə təxmin edildiyindən daha geniş yayılmasına baxmayaraq, adətən gec fərq edilir. Erkən diaqnoz müalicənin uğurlu olmasına təsir etdiyi üçün əlamətlərin düzgün qiymətləndirilməsi vacibdir.

Əyrilik yuxarı, yana və ya nadir hallarda aşağı doğru ola bilər və zamanla arta bilər. Xəstəlik, adını ilk dəfə 1743-cü ildə bu vəziyyəti təsvir edən fransız cərrah François Gigot de la Peyronie’dən almışdır.

Bu xəstəlik əsasən orta və yuxarı yaşlı kişilərdə görülsə də, gənc fərdlərdə də ortaya çıxa bilər. Adətən ereksiya zamanı ağrı, cinsi əlaqə zamanı çətinlik və vizual deformasiya ilə özünü büruzə verir.

Bəzi hallarda əyrilik yüngül səviyyədə qala bilərkən, bəzi fərdlərdə sərtləşmə pozğunluğu və şiddətli əyrilik səbəbindən cinsi funksionallıq ciddi şəkildə təsirlənə bilər.

Peyroni (penis əyriliyi) niyə olur?

Penis əyriliyi, əksər hallarda travmaya bağlı olaraq inkişaf edir. Bu travma kiçik ola bilər və şəxs tərəfindən hiss edilməyə bilər. Ancaq bu vəziyyət, penisin süngərvari toxumasında mikro-yırtıqların yaranmasına və zamanla bu bölgələrdə fibroz plakların əmələ gəlməsinə səbəb olur.

Penis əyriliyinə səbəb olan faktorlar aşağıdakı kimi sıralana bilər:

• Travmatik zədələnmələr
• Genetik meyllilik
• Yaşlanma
• İltihabi proseslər

Travmatik Zədələnmələr

Xüsusilə cinsi əlaqə zamanı penisin bükülməsi və ya zədələnməsi “tunica albuginea” təbəqəsində zədə yarada bilər. Bu zədə zamanla düzgün sağalmaya bilər və qalıcı çapıq toxuması inkişaf edə bilər.

Genetik Meyllilik

Peyroni xəstəliyi bəzi şəxslərdə ailəvi keçid göstərə bilər. Eyni zamanda, Dupuytren kontrakturası kimi digər fibrotik xəstəliklərlə də əlaqələndirilmişdir.

Yaşlanma ilə Əlaqəli Toxuma Dəyişiklikləri

Yaş artdıqca penisdəki elastik toxuma xüsusiyyətlərini itirir. Bu da mikro zədələrin daha çətin sağalmasına səbəb olur.

İltihabi Proseslər

Autoimmun və ya iltihabi səbəblər də “tunica albuginea” toxumasında fibroza səbəb ola bilər.

Peyroni (Penis Əyriliyi) əlamətləri

Peyroni xəstəliyinin əlamətləri, adətən kəskin və xroniki olaraq iki dövrə ayrılaraq qiymətləndirilir. Ən geniş yayılmış əlamətləri penisin daxilində sərt bir kütlənin hiss edilməsi, ereksiya zamanı ağrı və yüngül dərəcədə əyrilikdir.

Kəskin Dövr (İltihabi Dövr)

• Penisin daxilində sərt bir kütlə və ya plak hiss edilir.
• Ereksiya zamanı ağrı yaranır.
• Yüngül dərəcədə əyrilik başlayır.
• Sərtləşmə normal olsa da, penisdə hiss edilən narahatlıq aydın şəkildə özünü göstərir.

Xroniki Dövr (Stabil Dövr)

• Plak qalıcı hala gəlir, adətən kirəcləşmə (kalsifikasiya) müşahidə olunur.
• Penis əyriliyi sabitləşir.
• Sərtləşmə pozğunluğu (erektil disfunksiya) inkişaf edə bilər.
• Cinsi əlaqə zamanı çətinlik və ya ağrı şiddətlənə bilər.

Bu əlamətlər şəxsdən şəxsə fərqlilik göstərə bilər. Bəzi xəstələr əyrilikdən daha çox, yalnız sərt bir kütlə şikayəti ilə müraciət edərkən, bəziləri cinsi əlaqə zamanı şiddətli ağrıdan şikayətlənə bilər.

Peyroni (penis əyriliyi) diaqnozu

Peyroni xəstəliyinin diaqnozu əksər hallarda xəstənin anamnezi və fiziki müayinə ilə qoyula bilər. Ancaq bəzi hallarda görüntüləmə üsullarına da müraciət edilə bilər. Həkim, penisdəki əyriliyin dərəcəsini və sərtlik strukturunu qiymətləndirərək uyğun müalicə planını tərtib edir.

• Fiziki Müayinə: Penisin üzərindəki plak və ya sərt toxuma barmaqla hiss edilə bilər. Əyriliyin istiqaməti və şiddəti vizual olaraq və ya ereksiya zamanı çəkilən fotoşəkillər vasitəsilə qiymətləndirilir.
• Ereksiyanın Klinik Şəraitdə Qiymətləndirilməsi: Klinik şəraitdə inyeksiya ilə ereksiya təmin edilərək əyrilik bucağı dəqiqləşdirilə bilər. Bu üsul cərrahi qərar tələb olunan xəstələrdə vacibdir.
• Ultrasənoqrafiya (USM): Penisdəki plakların yerləşməsi və kalsifikasiya vəziyyəti təsbit edilə bilər. Eyni zamanda penisə gedən qan axını da ultrasəs vasitəsilə qiymətləndirilir.
• Maqnit Rezonans Tomoqrafiyası (MRT): Nadir hallarda detallı toxuma qiymətləndirilməsi üçün istifadə olunur.

Diaqnoz prosesində ən vacib amil, əyriliyin şəxsin həyat keyfiyyətinə və cinsi funksiyasına nə dərəcədə təsir etdiyinin aydın şəkildə anlaşılmasıdır.

Peyroni (penis əyriliyi) müalicəsi

Peyroni xəstəliyinin müalicə yanaşması əyriliyin dərəcəsinə, sərtləşmə funksiyasına və xəstənin şikayətlərinin səviyyəsinə görə formalaşır. Bəzi yüngül hallar zamanla öz-özünə geriləyə bilsə də, əksər xəstələrdə tibbi və ya cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.

1. Dərman Müalicəsi: Oral olaraq istifadə edilən E vitamini, antioksidant və antifibrotik dərmanlar bəzi hallarda faydalı ola bilər. Kollagenaza inyeksiyaları (məsələn: Xiaflex) birbaşa plaka tətbiq edilərək əyriliyi azalda bilər. Peyroni kremi, adətən simptomları yüngülləşdirmək məqsədilə istifadə edilən topikal məhsullardan biridir.
2. Zərbə-Dalğa Terapiyası (ESWT): Aşağı intensivlikli zərbə dalğaları ilə plak sahəsinə mikro zədə vurularaq toxuma yenilənməsi stimullaşdırılır.
3. Vakuum Nasosu Tətbiqləri: Penisə vakuum tətbiq edərək əyrilik üzərindəki təzyiq tarazlanır və ereksiya funksiyası dəstəklənir.
4. Hərəkətlər və Fiziki Müdaxilələr: Xüsusilə penis dartma cihazları uzun müddətdə əyriliyi azaltmağa kömək edə bilər. Hərəkətlərin müntəzəm və nəzarətli şəkildə edilməsi lazımdır.

Ancaq bu müalicə üsulları hər xəstədə effektiv olmaya bilər. Əyrilik irəli səviyyədədirsə və ya sərtləşmə pozğunluğu da müşayiət edilirsə, cərrahi seçim qiymətləndirilməlidir.

Peyroni (penis əyriliyi) əməliyyatı

Peyroni xəstəliyi cərrahiyyəsi, irəli dərəcədə əyrilik və dərman/hərəkət müalicələrinə cavab alınmayan hallarda seçilən effektiv bir üsuldur. Cərrahi müdaxilənin məqsədi penisdəki əyriliyi düzəltmək və cinsi funksiyanı bərpa etməkdir.

Tətbiq ediləcək cərrahi texnika xəstənin əyrilik bucağına, erektil funksiya vəziyyətinə və penis uzunluğu kimi faktorlara görə müəyyən edilir. Peyroni xəstəliyində qəti həll hər xəstədə fərqlilik göstərməklə yanaşı, irəli dərəcəli hallarda cərrahi müdaxilə ilə təmin edilə bilər.

Cərrahi Müalicə Seçimləri:

• Plikasiya (Tikiş/Qatlama) əməliyyatı: Penis əyriliyi az olan və kifayət qədər ereksiya təmin edə bilən xəstələrdə seçilir. Əyriliyin əks tərəfinə tikiş qoyularaq düzləşdirmə təmin edilir. Peyroni plakının kəsilməsi (ekizsiyası), əyriliyə səbəb olan sərtləşmiş toxumanın cərrahi yolla çıxarılması prosedurudur. Bu üsul ciddi əyrilik hallarında seçilən irəli səviyyəli bir cərrahi texnikadır.
• Plakın çıxarılması və qreft (toxuma yaması) ilə təmir: Əyrilik 60 dərəcədən çoxdursa və ya penis qısalığı problem yaradırsa tətbiq olunur. Əyriliyə səbəb olan fibrotik plak çıxarılır və yerinə qreft qoyulur.
• Penil protez implantasiyası: Ciddi ereksiya problemi olan və əyriliyi irəli səviyyədə olan xəstələrdə istifadə olunur. Həm əyrilik düzəldilir, həm də sərtləşmə funksiyası bərpa edilir.

Peyroni (Penis Əyriliyi) əməliyyatı risklidir?

Hər cərrahi əməliyyatda olduğu kimi, Peyroni əməliyyatı da müəyyən riskləri özü ilə gətirir. Bu risklər tətbiq olunan cərrahi texnikaya, xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə və əməliyyat sonrası baxım prosesinə bağlı olaraq dəyişə bilər. Ancaq təcrübəli bir cərrah tərəfindən uyğun üsulla edildikdə ağırlaşma nisbəti olduqca aşağıdır.

Mümkün Cərrahi Risklər:

• Penis boyunda qısalma: Xüsusilə plikasiya əməliyyatından sonra penis uzunluğunda qismən azalma görülə bilər.
• Sərtləşmə problemləri: Bəzi xəstələrdə əməliyyatdan sonra ereksiya keyfiyyətində azalma ola bilər, ancaq bu adətən müvəqqətidir.
• Həssaslıq dəyişiklikləri: Penis dərisində hissizlik və ya artan həssaslıq yaşana bilər.
• Əyriliyin təkrarlanması: Nadir hallarda da olsa, əməliyyatdan aylar sonra əyrilik təkrarlana bilər.
• Qreft ağırlaşmaları: Qreft istifadə edilən xəstələrdə toxumanın rədd edilməsi və ya sərtlik hissi kimi problemlər ortaya çıxa bilər.
• İnfeksiya riski: Hər cərrahi müdaxilədə olduğu kimi, infeksiya ehtimalı mövcuddur, lakin uyğun gigiyena və antibiotik istifadəsi ilə bu risk azaldıla bilər.

Kimlər Üçün Daha Riskli Sayılır?

• Şəkərıi diabet, yüksək təzyiq (hipertoniya), ürək xəstəliyi kimi xroniki xəstəliyi olan fərdlərdə sağalma prosesi daha yavaş irəliləyə bilər.
• Siqaret çəkənlərdə yara sağalması mənfi təsirlənə bilər.

Peyroni cərrahiyyəsindən əvvəl xəstəyə ətraflı məlumat verilməli və qərar prosesi multidisiplinar şəkildə planlaşdırılmalıdır. Cərrahiyyəyə alternativ üsullarla uğurlu nəticələr əldə edilməyən xəstələrdə bu üsul təhlükəsiz və effektiv bir həll təqdim edir.

Peyroni (penis əyriliyi) hərəkətləri

Peyroni xəstəliyi üçün hazırlanmış Peyroni hərəkətləri, xüsusilə əyriliyin yüngül olduğu hallarda köməkçi bir üsul olaraq qiymətləndirilir. Ancaq hərəkətlərin təkbaşına penis əyriliyini tamamilə aradan qaldırması adətən mümkün deyil.

Bu cür hərəkətlər daha çox elastikliyi artırmaq, plakların irəliləməsini yavaşlatmaq və penisdəki qan axınını yaxşılaşdırmaq məqsədilə tətbiq olunur.

Tətbiq Olunan Əsas Hərəkətlər:

• Manual gərmə hərəkətləri: Penis ucuna yüngül çəkmə hərəkətləri ilə edilən bu məşqlər, toxuma elastikliyini artırmağı hədəfləyir.
• Penil dartma cihazları: Gündəlik müəyyən müddətlərlə taxılan bu cihazlar, penis əyriliyini düzəltməyə kömək edə bilər. Klinik tədqiqatlarda yüngül-orta dərəcəli əyriliklərdə müsbət nəticələr bildirilmişdir.
• Vakuum nasosları: Penis toxumasına nəzarətli təzyiq tətbiq edərək dövranı artırır. Ancaq bu üsul diqqətlə və həkim nəzarətində istifadə edilməlidir.
• Kegel hərəkətləri: Dolayısı ilə çanaq dibi əzələlərini gücləndirir və ereksiya keyfiyyətinə töhfə verə bilər.
• Peyroni masajı: Peyroni masajı, əyrilik yaradan plakların yumşaldılmasını və toxumaların elastikliyinin artırılmasını hədəfləyən bir dəstək üsuludur. Ancaq bu tətbiqin təsiri şəxsdən şəxsə dəyişə bilər və mütləq mütəxəssis tövsiyəsi ilə edilməlidir.

Nə Zaman Fayda Verir?

• Əyrilik bucağı 30 dərəcədən aşağıdırsa
• Hələ kəskin mərhələdədirsə (ilk 6-12 ay)
• Cərrahiyyəyə uyğunluğu olmayan xəstələrdə alternativ olaraq düşünülə bilər

Ancaq hərəkətlərin yanlış tətbiqi penisdə ağrı, toxumada zədə və ya əyriliyin pisləşməsi kimi mənfi nəticələrə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən bütün tətbiqlər urologiya mütəxəssisinin nəzarəti altında planlaşdırılmalıdır.

Peyroni 30 dərəcə əyrilik, orta səviyyəli bir forma pozğunluğu olaraq qəbul edilir və həm tibbi, həm də cərrahi seçimlərlə qiymətləndirilə bilər. Bu bucaqdakı əyrilik cinsi funksiyaya təsir edirsə, mütləq müalicə planlaşdırılmalıdır.

Peyroni (penis əyriliyi) haqqında tez-tez verilən suallar

Peyroni necə bir xəstəlikdir?

Peyroni xəstəliyi, penis toxumasında fibroz plakların yaranmasına bağlı olaraq inkişaf edən, əyrilik, ağrı və sərtləşmə problemləri ilə müşayiət olunan bir birləşdirici toxuma xəstəliyidir. Zamanla cinsi həyatı və psixoloji vəziyyəti mənfi təsirləyə bilər.

Penis əyriliyi necə anlaşılır?

Penisdə sərtləşmə zamanı gözlə fərq edilən şəkildə yuxarı, aşağı və ya yanlara doğru əyilmə varsa, bu vəziyyət penis əyriliyi əlaməti ola bilər. Əyrilik bucağı adətən cinsi əlaqəyə təsir edən səviyyəyə çatdıqda klinik olaraq qiymətləndirilməlidir.

Penis əyriliyi təhlükəlidirmi?

Hər penis əyriliyi təhlükəli deyil. Ancaq Peyroni xəstəliyi mənbəli əyriliklər proqressiv ola bilər və zamanla ağrı, sərtləşmə problemləri və ya psixoloji narahatlıqlar yarada bilər. Bu səbəbdən erkən diaqnoz vacibdir.

Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.