Kişilərdə cinsi istəksizlik nədir?
Kişilərdə cinsi istəksizlik, ən az altı ay müddətində cinsi fantaziyaların olmaması ilə yanaşı, bütün cinsi əlaqə və masturbasiya kimi cinsi fəaliyyətlərdən uzaqlaşma şəklində təyin oluna bilər.
Həyat şəraitinin ağırlığı, iş həyatındakı stress və sağlamlıq problemləri, həddindən artıq spirtli içki və tütün istifadəsi cinsi həyatımıza mənfi təsir göstərə bilər.
Qısamüddətli cinsi istəksizlik normal qəbul edilə bilər, lakin uzun müddət davam edən cinsi istəksizlik ciddi sağlamlıq problemləri ilə müşayiət oluna bilər.
Kişilərdə cinsi istəksizliyin ümumiyyətlə az rast gəlindiyi düşünülsə də, əslində bu, tez-tez rast gəlinən bir sağlamlıq problemidir və kişilərin 20%-də görüldüyü təxmin edilir. Cinsi istəksizliyi olan kişilərin həyat müddətinin daha az olduğu göstərilmişdir.
Kişilərdə cinsi istəksizlik əlamətləri
Kişilərdə yaşanan cinsi istəksizlik; cinsi istəyin azalması, cinsi soyuqluq, azalmış cinsi həvəs, azalmış cinsi arzu və istəksizlik, qeyri-kafi ereksiya, gecə ereksiyalarının itməsi şəklində ortaya çıxır.
Bundan əlavə, bədən tüklərində və saqqal çıxmasında azalma, daimi həddindən artıq yorğunluq və halsızlıq hissi, bədən əzələ kütləsində azalma, depressiya əlamətlərinin görülməsi, əhval-ruhiyyə dəyişiklikləri, yuxu pozğunluqları, unutqanlıq, yaddaşın zəifləməsi, konsentrasiyanın pozulması, aşağı enerji, tez yorulma, iş performansında azalma da bunu müşayiət edir.
Cinsi istəksizlik yüksək nisbətdə psixoloji səbəblərlə də ortaya çıxa bilər. Depressiya, evlilik problemləri, aldatma/aldadılma, performans narahatlığı, partnyorunu məmnun edə bilməmək qorxusu, partnyorla olan uyğunsuzluq və münaqişələr, uşaqlıq dövründə yaşanan cinsi travmalar, münasibətə lazımi diqqətin göstərilməməsi bu səbəblər arasındadır.
Üzvi səbəblərə bağlı cinsi istəksizlikdə; cinsi əlaqəyə girmə istəyində və tezliyində azalma olur. Cinsi məzmunlu söz, görüntü və toxunma belə cinsi istək baxımından oyandırıcı olmaya bilər.
Cinsi düşüncə və fantaziyalarda azalma müşahidə edilir. Cinsi istəksizlik vəziyyətinin uzun müddət davam etməsi şəxsdə və partnyorunda narahatlıq hissi yaradır.
Kişilərdə cinsi istəksizliyin səbəbləri nələrdir?
Depressiya, xroniki spirtli içki və tütün istifadəsi, maddə asılılığı, hərəkətsiz həyat tərzi və stress, artıq çəki, tiroid funksiyasının pozulması, şəkərli diabet, yüksək təzyiq, ürək xəstəlikləri, böyrək və qaraciyər çatışmazlığı, bəzi təzyiq dərmanları, prostat xəstəlikləri, xayaların funksiyasının pozulması, hipofiz xəstəlikləri cinsi istəyin azalmasına səbəb olur.
Antidepresantlar, xolesterol dərmanları, keçəllik əleyhinə dərmanlar, antiandrogenlər, xərçəng dərmanları, prostat xərçəngində istifadə olunan dərmanlar, təzyiq dərmanları və bəzi ürək dərmanları da cinsi istəkdə azalmaya səbəb ola bilər.
Cütlüklər arasında ünsiyyət pozğunluğu və tez-tez mübahisələrin yaşanması, etibar problemləri cinsi istəksizliyə gətirib çıxara bilər. Cinsi əlaqədə problem yarada biləcək qeyri-kafi ereksiya, erkən boşalma, penisdə əyrilik, vaginal quruluq kimi səbəblər cinsi istəksizliyə yol aça bilər.
Cinsi istəksizlik necə diaqnoz qoyulur?
Adətən xəstələr cinsi istəksizlikdən şikayətlə müraciət edirlər. Cinsi istəksizlik diaqnozu üçün xəstənin cinsi vəziyyəti sorğulanmalıdır. Həmçinin, keçirdiyi xəstəliklər, istifadə etdiyi dərmanlar, vərdişləri, çəkisi, psixoloji vəziyyəti və münasibət statusu ətraflı şəkildə araşdırılır.
Ətraflı urogenital müayinə aparılmalıdır. Fiziki müayinə ilə prostat xəstəlikləri və testosteron çatışmazlığı əlamətləri müəyyən edilə bilər. İrəli dərəcədə varikosel xaya ölçülərində kiçilməyə və testikulyar funksiyanın pozulmasına səbəb ola bilər.
Varikosel testosteron sintezini azaldaraq cinsi istəksizliyə yol aça bilər. Prostat böyüməsi ilə bağlı şikayətləri olan şəxslərdə gecə yuxu rejimi pozulur.
BPH (xoşxassəli prostat hiperplaziyası) şikayətləri olan xəstələrdə cinsi istəksizlik inkişaf edə bilər. Şəkərli diabet xroniki bir xəstəlik olması və prostata təsirləri səbəbilə cinsi istəksizliyə səbəb ola bilər.
Xəstə metabolik olaraq qiymətləndirilməli, qanda böyrək funksiyası testləri, PSA, testosteron, prolaktin, qan şəkəri profili ilə lipid profili, D vitamini səviyyələri və tam qan analizi araşdırılmalıdır.
Testosteron səviyyəsinin 22-25 yaşlarında ən yüksək səviyyədə olması, daha sonra tədricən azalmağa başlaması fizioloji bir haldır. Testosteron hormonu səviyyəsi adətən səhər saat 7-11 arası acqarına yoxlanılmalıdır.
Tək ölçmə kifayət etməyə bilər. Əksər hallarda iki dəfə ölçmə aparılmasına üstünlük verilir. Müəyyən edilən dəyərin 280 nanogram/dl-dən aşağı olması, şəxsdə testosteron hormonu səviyyəsinin normadan aşağı olduğunu göstərir.
Kişilərdə cinsi istəksizliyin müalicəsi
Müalicə, cinsi istəksizliyə səbəb olan problemin müəyyən edilməsinə əsasən aparılır. Xəstələrdə ətraflı metabolik qiymətləndirmə nəticəsində aşkarlanan səbəbə yönəlik müalicə tətbiq edilir.
Adətən prostatla bağlı səbəblər gözdən qaçır və ətraflı bir müayinə tələb edir. Prostatitlər cinsi istəkdə əhəmiyyətli dərəcədə azalmaya səbəb ola bilər.
Prostat adenoması (böyüməsi) səbəbi ilə istifadə edilən 5-alfa reduktaza inhibitorlarının istifadəsi cinsi istəkdə azalmaya yol aça bilər. Həyat tərzi dəyişiklikləri müalicədə mühüm yer tutur.
Xəstələrə siqaret və spirtli içki istifadəsini azaltmaq, arıqlamaq, pəhriz saxlamaq, idman etmək, müntəzəm yatmaq və balanslı qidalanmaq tövsiyə olunur.
- Müntəzəm yuxu ən vacib cinsi stimulyatorlardan biridir.
- Cinsi gücü artırmaq üçün idmanın həyatın bir parçasına çevrilməsi tövsiyə olunur. İdman edərək cinsi istəyinizi artıra bilərsiniz. Bədəninizi çox yoran idman növlərindən çəkinməlisiniz.
- Arıqlayaraq qandakı testosteron səviyyəsini artıra bilərsiniz.
- Jenşen, razyana, mixək, polen, zəncəfil, darçın, xardal, biyan kökü, vanil, roka, cəfəri, kəklikotu, arı südü kimi bitkilərlə, çiyələk, stridiya, banan, şokolad, fındıq, keçiboynuzu, kakao yağı kimi qidalar hormon və öncül maddələrini tətikləyərək cinsi istəyi artırır. Bu qidaların balanslı və müntəzəm olaraq istehlak edilməsi cinsi istəyin artmasında mühüm rol oynayır.
- Stress, cinsi istəyinizi azalda bilər. Yaşanan güclü stresslər cinsi istəksizliyə səbəb ola bilər. Stressi azaltmağa və ya nəzarət etməyə kömək edən davranışlar cinsi istəyin artmasına səbəb ola bilər.
- Sauna, hamam, buxar vannası qan dövranını sürətləndirərək bədəndə istiliyin artmasına səbəb olur, bu da cinsi enerji və cinsi istəyin artmasına gətirib çıxarır.
- Antidepresant kimi cinsi istəksizlik yaradan dərman istifadə edənlərdə dərman dozasının azaldılması və ya dərmanın dəyişdirilməsi planlaşdırıla bilər.
- Prostat böyüməsi səbəbi ilə 5-alfa reduktaza istifadə edənlərdə dərman dəyişdirilə bilər.
- Xəstənin psixoloji problemləri varsa, psixiatrik yardım, münasibət problemləri və ya partnyor problemi varsa, cütlük terapiyası faydalı ola bilər.
- Cinsi istəksizlik müalicəsi səbəbi ilə afrodizyak dərmanlar da istifadə olunur. Bunlar cinsi gücü və cinsi istəyi artırma xüsusiyyətləri səbəbindən seçilən dərmanlardır. Müxtəlif bitki və kimyəvi maddələrin qarışığından əldə edilən afrodizyaklar davamlı istifadə zamanı yuxusuzluq, baş ağrısı, ürək döyüntüsü kimi yan təsirlərə səbəb ola bilər. Həkim tövsiyəsi olmadan istifadə edilməməlidir.
Cinsi istəksizliyin ən çox rast gəlinən səbəbi testosteron çatışmazlığıdır. Testosteron çatışmazlığının səbəbi araşdırıldıqdan sonra xəstələrə testosteron çatışmazlığı üçün müalicə təklif edilə bilər. Testosteron çatışmazlığı ilə yanaşı, prolaktin, TSH və estradiol səviyyələri araşdırılmalı və lazımi müalicə tətbiq edilməlidir.
Ancaq gənc yetkinlərə və uşaq sahibi olmaq istəyənlərə testosteron müalicəsi dərhal başlanmamalıdır. Testosteron müalicəsinə başlamazdan əvvəl prostat xərçəngi və eritrositoz baxımından araşdırma aparılmalıdır. Testosteron qısa təsirli və uzun təsirli inyeksiya şəklində tətbiq oluna bildiyi kimi, tüklü olmayan dəri nahiyəsinə sürtüləcək gel formaları da mövcuddur.
Testosteron müalicəsinin izlənilməsi və yarana biləcək yan təsirlərinin təqibi çox vacibdir. Tətbiq olunan hormon müalicəsi qaraciyər funksiyasının pozulmasına, qan tablosunda dəyişikliklərə, ürək problemlərinə, prostat şikayətlərinin artmasına səbəb ola bilər. Yaxından izlənilməlidir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
