Əməliyyat, bir xəstəliyin müalicəsi və ya diaqnozu məqsədi ilə bədəndə aparılan cərrahi müdaxilədir. Əməliyyat texnologiyası və tibbi qayğı inkişaf etmiş olsa da, cərrahi əməliyyat həmişə müəyyən risklər daşıyır.
Əməliyyatdan əvvəl hazırlıq, bu riskləri ən aza endirmək və əməliyyatın uğurla keçməsini təmin etmək üçün kritik əhəmiyyət daşıyır.
Bu yazımızda əməliyyatdan əvvəl hazırlıq prosesini addım-addım araşdıracağıq. Qidalanma və dərman tənzimlənməsindən psixoloji hazırlığa qədər, əməliyyatdan əvvəl diqqət etməli olduğunuz bütün vacib məqamları tapacaqsınız.
Həkiminizlə görüş
Əməliyyatdan əvvəl hazırlıq prosesinin ən vacib addımı həkiminizlə ətraflı görüş etməkdir. Bu görüşdə əməliyyatın niyə lazım olduğunu, əməliyyatın necə həyata keçiriləcəyini, potensial riskləri və komplikasiyaları, əməliyyatdan sonrakı gözləntilər və sağalma prosesini ətraflı öyrənməlisiniz.
Həkiminizə mövcud sağlamlıq durumunuz, istifadə etdiyiniz dərmanlar, allergiyalarınız və əvvəllər keçirdiyiniz əməliyyatlar haqqında məlumat verməlisiniz. Həmçinin, əməliyyatla bağlı bütün narahatlıqlarınızı və suallarınızı həkiminizlə bölüşməkdən çəkinməyin.
Lazımi müayinələri etdirmək
Həkiminiz əməliyyatdan əvvəl ümumi sağlamlıq durumunuzu qiymətləndirmək və əməliyyat üçün uyğun olub-olmadığınızı müəyyən etmək üçün bəzi müayinələr istəyə bilər.
Bu müayinələr bunları əhatə edə bilər:
Qan testləri: Qan sayımı, qan laxtalanması testləri, qaraciyər və böyrək funksiya testləri kimi qan testləri ümumi sağlamlıq durumunuz haqqında məlumat verir.
Sidik təhlili: Sidik yolu infeksiyası və ya digər böyrək problemlərini aşkar etmək üçün aparıla bilər.
Elektrokardioqrafiya (EKQ): Ürək ritmini və funksiyalarını qiymətləndirmək üçün aparılır.
Döş qəfəsi rentgeni: Ağciyərlərin vəziyyətini qiymətləndirmək üçün aparılır.
Digər görüntüləmə testləri: Əməliyyat bölgəsinə bağlı olaraq, kompüter tomoqrafiyası (KT), maqnit rezonans görüntüləmə (MR) və ya ultrason kimi görüntüləmə testləri lazım ola bilər.
Dərman istifadəsini tənzimləmək
İstifadə etdiyiniz bütün dərmanlar haqqında həkiminizi məlumatlandırmağınız vacibdir. Bəzi dərmanlar əməliyyat zamanı və ya sonrasında qanaxma riskini artıra bilər və ya anesteziya ilə qarşılıqlı təsirə girə bilər.
Həkiminiz əməliyyatdan əvvəl bəzi dərmanları kəsməyinizi və ya dozasını tənzimləməyinizi istəyə bilər.
Aspirin, ibuprofen və naproksen kimi qan durulaşdırıcı dərmanlar: Adətən əməliyyatdan bir həftə əvvəl kəsilir.
Bitki əlavələri və vitaminlər: Bəzi bitki əlavələri və vitaminlər də qanaxma riskini artıra bilər. Həkiminizə məsləhət etmədən heç bir bitki əlavəsi və ya vitamin istifadə etməyin.
Şəkər xəstəliyi dərmanları: Şəkər xəstəliyi dərmanlarının dozası əməliyyatdan əvvəl və sonrakı dövrdə tənzimlənməsi lazım ola bilər.
Siqaret və alkohol istifadəsini dayandırmaq
Siqaret çəkmək əməliyyat zamanı və sonrasında komplikasiya riskini artırır. Siqaret ağciyər funksiyalarını pozur, yara sağalmasını gecikdirir və infeksiya riskini artırır. Əməliyyatdan ən azı bir neçə həftə əvvəl sigareti buraxmağınız tövsiyə olunur.
Alkohol da əməliyyat zamanı və sonrasında problemlərə səbəb ola bilər. Anesteziya ilə qarşılıqlı təsirə girə bilər, qanaxma riskini artıra bilər və yara sağalmasını gecikdirə bilər. Əməliyyatdan əvvəl alkohol istehlakını məhdudlaşdırmağınız və ya tamamilə dayandırmağınız tövsiyə olunur.
Qidalanma rejimimə diqqət etmək
Əməliyyatdan əvvəl qidalanma rejimimiz əməliyyatın uğurla keçməsi və sağalma prosesiniz üçün vacibdir. Həkiminiz əməliyyatdan əvvəl müəyyən müddət ac qalmağınızı istəyəcək. Adətən, əməliyyatdan 8-12 saat əvvəl bərk yemək yeməməyiniz və 2-4 saat əvvəl də maye qəbulunu dayandırmağınız lazımdır.
Əməliyyatdan əvvəlki günlərdə sağlam və balanslaşdırılmış qidalanmaya diqqət edin. Bol miqdarda meyvə, tərəvəz, tam taxıllar və yağsız protein mənbələri istehlak edin.
Əməliyyat bölgəsini təmizləmək
Əməliyyat bölgəsində infeksiya riskini azaltmaq üçün əməliyyatdan əvvəlki gün duş qəbul etməyiniz və əməliyyat bölgəsini antiseptik sabunla təmizləməyiniz lazım ola bilər. Həkiminiz əməliyyat bölgəsini necə təmizləməyiniz lazım olduğu barədə sizə xüsusi göstərişlər verəcək.
Psixoloji hazırlıq
Əməliyyat olmaq bir çox insan üçün stresli təcrübə ola bilər. Əməliyyatdan əvvəl narahatlıqlarınızı və qorxularınızı azaltmaq üçün bunları edə bilərsiniz:
Əməliyyat haqqında məlumat əldə edin: Əməliyyatın necə həyata keçiriləcəyi, riskləri və komplikasiyaları haqqında məlumat əldə etmək narahatlıqlarınızı azaltmağınıza kömək edə bilər.
Həkiminizlə danışın: Əməliyyatla bağlı bütün narahatlıqlarınızı və suallarınızı həkiminizlə bölüşün.
Rahatlaşdırıcı texnikalar tətbiq edin: Yoqa, meditasiya, dərin nəfəs alma kimi rahatlaşdırıcı texnikalar stresi azaltmağınıza kömək edə bilər.
Ailəniz və dostlarınızdan dəstək alın: Əməliyyatdan əvvəl və sonrakı dövrdə ailəniz və dostlarınızdan dəstək almaq moralınızı yüksək saxlamağınıza kömək edə bilər.
Əməliyyat günü xəstəxanaya gedərkən
Əməliyyat günü xəstəxanaya gedərkən rahat və bol paltarlar geyin. Zinət əşyaları, makiyaj və dırnaq boyası kimi aksesuarları çıxarın. Həkiminizin verdiyi göstərişləri diqqətlə izləyin və yanınızda lazımi sənədləri (şəxsiyyət vəsiqəsi, sığorta kartı, dərman siyahısı və s.) götürün.
Əməliyyatdan sonra sağalma prosesi
Əməliyyatdan sonra sağalma prosesi əməliyyatın növü və əhatə dairəsinə bağlı olaraq dəyişir. Həkiminiz əməliyyatdan sonrakı qayğı, dərman istifadəsi, qidalanma və fəaliyyət məhdudiyyətləri barədə sizə ətraflı məlumat verəcək.
Əməliyyatdan sonra ağrı, şişlik, qanqrenə və narahatlıq hiss etməyiniz normaldır. Həkiminizin tövsiyə etdiyi ağrı kəsicilər istifadə edə bilər və dincəlməyə diqqət yetirə bilərsiniz.
Nəticə
Əməliyyatdan əvvəl hazırlıq əməliyyatın uğurla keçməsi və sağalma prosesinizin sürətli və problemsiz olması üçün kritik əhəmiyyət daşıyır.
Unutmayın: Hər hansı sualınız və ya narahatlığınız varsa, həkiminizlə əlaqə saxlamaqdan çəkinməyin.
