Böyrək daşı müasir dövrdə geniş yayılmış bir uroloji problemdir. Əgər siz də böyrək daşı problemi ilə üzləşmisinizsə və böyrək daşını necə salmaq olar sualı sizi narahat edirsə, bu məqalə sizin üçün hazırlanıb.
Böyrək daşları böyrəklərdə və ya sidik yollarında əmələ gələn bərk mineral çöküntülərdir. Bu daşlar kiçik qum dənəsi ölçüsündən tutmuş böyük daşlara qədər müxtəlif ölçülərdə ola bilər.
Böyrək daşı əmələ gəlməsi sidikdə mineralların və duzların konsentrasiyasının artması nəticəsində baş verir. Bu minerallar kristallaşaraq daş əmələ gətirir.
Simptomlar arasında kəskin bel ağrısı, sidik zamanı yanma hissi, qanlı sidik və ürək bulanması yer alır. Xoşbəxtlikdən, müasir tibb böyrək daşlarının müalicəsi üçün bir çox effektiv üsul təklif edir.
Böyrək daşını təbii yollarla necə salmaq olar?
Kiçik ölçülü böyrək daşları (4-5 mm-dən kiçik) çox vaxt təbii yollarla çıxa bilir. Bu proses üçün aşağıdakı tövsiyələrə əməl etmək vacibdir:
Bol su içmək ən effektiv təbii üsuludur. Gündə ən azı 2-3 litr su içmək sidik axınını artırır və daşın çıxmasına kömək edir. Su daşı sürüşdürərək sidik yolları ilə xaric edilməsinə şərait yaradır.
Limon suyu istehlakı sidikdə sitrat səviyyəsini artırır ki, bu da daşların əmələ gəlməsinin qarşısını alır və mövcud kiçik daşların çıxmasına kömək edə bilər. Gündə bir limonun şirəsini suya qarışdıraraq içmək faydalıdır.
Alma sirkəsi sidikdə turşuluğun tənzimlənməsinə kömək edir. Bir stəkan suya 2 çörək qaşığı alma sirkəsi əlavə edərək gündə 2-3 dəfə içmək tövsiyə olunur.
Fiziki aktivlik daşın hərəkət etməsinə və çıxmasına kömək edir. Gəzmək, yüngül qaçış və xüsusi məşqlər faydalıdır.
İsti kompres bel nahiyəsinə tətbiq edilən isti su kisəsi ağrıları azalda və əzələlərin boşalmasına kömək edə bilər.
Bununla belə, təbii üsullar yalnız kiçik daşlar üçün effektivdir və həkim nəzarəti altında tətbiq edilməlidir.
Tibbi müalicə üsulları
Böyük daşlar və ya ağırlaşmalar olduqda tibbi müdaxilə zəruridir:
Dərman müalicəsi: Alfa-blokerlar kimi preparatlar sidik yollarının əzələlərini boşaldır və daşın çıxmasını asanlaşdırır. Ağrı kəsicilər və iltihab əleyhinə dərmanlar da təyin oluna bilər.
Ekstrakorporal şok dalğası litotripsi (ESWL): Bu üsulda xaricə şok dalğaları ilə daş kiçik parçalara bölünür və təbii yolla çıxarılır. Orta ölçülü daşlar üçün effektiv metoddur.
Uretoroskopiya: İncə bir alət sidik kanalından keçirilərək daş yerləşdiyi yerə çatdırılır və lazer və ya digər üsullarla daş parçalanır.
Perkutan nefrolitotomi: Böyük daşlar üçün beldən kiçik bir kəsiklə daxil olaraq daşın çıxarılması üsuludur.
Açıq cərrahiyyə: Nadir hallarda, çox böyük və ya mürəkkəb daşlar üçün tətbiq olunur.
Müalicə üsulu daşın ölçüsünə, yerləşdiyi mövqeyə, xəstənin ümumi vəziyyətinə və digər faktorlara görə seçilir.
Pəhriz və qidalanma tövsiyələri
Böyrək daşının çıxarılması və yenidən əmələ gəlməsinin qarşısının alınması üçün pəhriz mühüm rol oynayır:
Su istehlakını artırın: Sidik rəngi açıq sarı olmalıdır, bu kifayət qədər su içdiyinizi göstərir.
Duz istehlakını azaldın: Yüksək duz istehlakı sidikdə kalsium səviyyəsini artırır. Gündəlik duz qəbulu 5 qramdan az olmalıdır.
Heyvan zülallarını məhdudlaşdırın: Ət, toyuq və balıq istehlakını azaldın, çünki bunlar sidik turşusunu artırır.
Kalsiumdan uzaqlaşmayın: Əksinə, kifayət qədər kalsium qəbulu vacibdir. Süd məhsullarından ehtiyatla istifadə edin, lakin tamamilə aradan qaldırmayın.
Oksalat tərkibli qidaları məhdudlaşdırın: İspanaq, çay, şokolad, fındıq və bəzi tərəvəzlərin istehlakını azaldın.
Sitrus meyvələri istehin: Portağal və limon sidikdə sitrat səviyyəsini artırır.
Şəkər və fruktoza diqqət edin: Həddindən artıq şəkər istehlakı daş əmələ gəlmə riskini artırır.
Profilaktika - Böyrək daşının qarşısını necə almaq olar?
Böyrək daşının yenidən əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün:
- Gündə ən azı 2,5-3 litr su için
- Sağlam və balanslaşdırılmış pəhrizə əməl edin
- Normal bədən çəkisini saxlayın
- Fiziki aktiv olun
- Vitamin C əlavələrindən həddindən artıq istifadə etməyin
- Düzgün sidik turşusu səviyyəsini saxlayın
- Ailənizdə böyrək daşı problemi varsa, daha diqqətli olun
- İldə bir dəfə uroloji müayinə olunaraq sidik analizləri yoxlayın
Tez-tez verilən suallar
1. Böyrək daşı öz-özünə düşə bilərmi və nə qədər vaxt lazımdır?
3. Böyrək daşını salmaq üçün nə içməli və hansı qidalar faydalıdır?
6. Böyrək daşı hamiləlikdə əmələ gələrsə nə etməli və təhlükəlidir?
Diqqət: Bu məqalədəki məlumatlar ümumi informasiya məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəz edə bilməz.
