Perkutan Nefrolitotomiya əməliyyatı (PNL) böyrək daşlarının müalicəsində istifadə edilən cərrahi əməliyyatdır. Bu prosedur böyük böyrək daşları olan və ya digər müalicə üsulları ilə uğurlu nəticə almayan pasiyentlərə tövsiyə edilir. Minimal invaziv bir yanaşma ilə həyata keçirilən bu əməliyyatda böyük kəsiklər edilmir.

Perkutan əməliyyatı uğurlu bir nəticə təmin edir, bütün cərrahi əməliyyatlar kimi risklər və ağırlaşmalar ola bilər. Həkim bu prosedurun vacibliyinə xəstənin vəziyyətindən, daşın ölçüsündən və yerindən asılı olaraq qərar verir.

Perkutan əməliyyatı haqqında nə zaman düşünməliyəm?

Perkutan əməliyyatını nəzərdən keçirməyiniz üçün lazım olan vəziyyətlərə aşağıdakılar daxildir:

Böyük daşlar: Böyrəyinizdə çox böyük daşlar varsa və bunları digər müalicə üsulları ilə yox etmək mümkün deyilsə, perkutan əməliyyatı düşünülə bilər.

Daşların yeri: Böyrək daşları adətən böyrək daxilində olsa da, bəzi hallarda sidik kanalında (sidik yollarında) yerləşə bilər. Bu vəziyyətdə daşların birbaşa yerində qırılması və çıxarılması effektiv həll yolu ola bilər.

Digər müalicələrin uğursuzluğu: Şok dalğası litotripsisi (SWL) və ya endoskopik müalicələr kimi müalicə üsulları uğursuz olarsa və ya uyğun deyilsə, perkutan bir seçim ola bilər.

Təkrarlanan sidik yolları infeksiyaları: Böyrək daşları sidik yolu infeksiyalarına səbəb ola bilər. Təkrarlanan infeksiyalar baş verərsə və səbəbi böyrək daşları olarsa, perkutan əməliyyatı düşünülə bilər.

Şiddətli Ağrı və Digər Simptomlar: Şiddətli ağrı, qanaxma, böyrək funksiyası ilə bağlı problemlər və ya böyrək daşlarına bağlı digər ciddi simptomlar varsa, perktuan müalicəsi nəzərdən keçirilə bilər.

Bu əməliyyatın uyğun olub olmadığını müəyyən etmək üçün bir uroloq ilə ətraflı müayinə aparılmalıdır.

Böyrək daşları üçün super mini perkutan əməliyyatı

Böyrək daşlarının ən müasir əməliyyat metodu sidik kanalından daxil olunaraq böyrəkdəki daşların lazerlə parçalanmasıdır. Lakin böyük daşlar üçün vurğulamaq istədiyimiz əsas metod Super Mini Perkutan Nefrolitotomi adlanan metoddur. Belə adlanmasının səbəbi çox incə bir alət olmasıdır. Hətta uşaqlarda belə istifadə etmək mümkündür.

Əməliyyatın üstünlükləri:

• Qanaxma ehtimalı çox azdır
• Xəstəxanada qalma müddəti çox qısadır (adətən 1 gün)
• Əməliyyatdan sonra ağrı az olur
• Böyrəyin çox az hissəsi zərər görür

Perkutan əməliyyatı necə həyata keçirilir?

Perkutan Nefrolitotomiya (PNL) böyrək daşlarının müalicəsində tez-tez istifadə edilən minimal invaziv cərrahi əməliyyatdır. Prosedurun ümumi addımları aşağıdakılardır:

• Daşların yeri ultrasəs və ya kompüter tomoqrafiyası (CT) kimi görüntüləmə üsullarından istifadə etməklə müəyyən edilir.
• Xəstə ümumi anestezisiya edilir.
• Cərrah böyrəyə çatmaq üçün incə bir boru (kateter) və dilatorlardan istifadə edərək dəridə kiçik bir deşik açır. Bu kəsik adətən 1 – 2 sm arasında ola bilər.
• Böyrəyə nefroskopiya adlanan nazik teleskopik alət daxil edilir. Bu cihaz böyrəyin içinə keçərək daşları görməyə və görüntüləməyə imkan verir.
• Nefroskop vasitəsilə daşları müşahidə edərək, cərrah lazer, ultrasəs və ya başqa bir enerji mənbəyindən istifadə edərək daşları qıra və ya bir hissəyə ayıra bilər.
• Sınıq daş parçaları adətən nefroskop vasitəsilə çıxarılır.
• Prosedur zamanı böyrək boşaldılır və sidiyin təbii şəkildə çıxmasına icazə verilir.
• Əməliyyatın müvəffəqiyyətini qiymətləndirmək və hər hansı bir riskə nəzarət etmək üçün cərrahi sahə və böyrək monitorinq edilir.
• Cərrahi kəsik bağlanır və xəstə sağalma prosesinə alınır.
• Xəstə adətən bir neçə gün xəstəxanada qalır və həkimin tövsiyə etdiyi kimi sağalma prosesini izləyir. Perkutan əməliyyatının tam olaraq necə həyata keçiriləcəyi xəstənin vəziyyətindən, daşların ölçüsündən və yerindən asılı olaraq dəyişə bilər.

Perkutan əməliyyatına hazırlıq necə olmalıdır?

Əməliyyatdan əvvəl görülən hazırlıqlar bunlardır:

• Uroloq, xəstənin sağlamlıq vəziyyəti, böyrək funksiyası və daşların ölçüsü və yeri kimi faktorları qiymətləndirərək PNL-nin uyğun bir müalicə variantı olub-olmadığını müəyyən edir.
• Ultrasəs və ya kompüter tomoqrafiyası (KT) kimi görüntüləmə testləri böyrək və daşları ətraflı şəkildə araşdırmağa kömək edir.
• Böyrək funksiyaları, elektrolit səviyyələri və ümumi sağlamlıq vəziyyəti qan testləri ilə qiymətləndirilir.
• Əməliyyat ümumi anestezisiya altında aparılır, buna görə anestezioloq xəstənin anesteziyaya uyğunluğunu qiymətləndirir.
• Həkim xəstənin qəbul etdiyi dərmanları nəzərdən keçirərək, Perkutan əməliyyatından əvvəl bəzi dərmanların qəbulunun müvəqqəti olaraq dayandırılmasını tələb edə bilər.
• Əməliyyatdan əvvəl müəyyən bir müddət pəhriz etmək tələbi var. Ümumiyyətlə, əməliyyatdan əvvəl müəyyən müddət yemək və içməmək lazımdır.
• Xəstəyə əməliyyatın necə aparılacağı, mümkün risklər, gözlənilən nəticələr və sağalma prosesi haqqında ətraflı məlumat verilir. Xəstənin sualları cavablandırılır.
• Əməliyyat sonrası dövrdə xəstənin ehtiyacı olan baxım planı hazırlanır. Bu, əməliyyatdan sonrakı bərpanı optimallaşdırmaq üçün vacibdir.

Xəstə əməliyyatdan əvvəl həkiminin verdiyi göstərişlərə tam əməl etməli və hər hansı narahatlığı və ya sualı varsa, həkimi ilə bölüşməlidir.

Əməliyyat sonrası bərpa prosesi

Perkutan Nefrolitotomiyadan (PNL) sonra bərpa prosesi fərdin ümumi sağlamlıq vəziyyətindən, əməliyyatın mürəkkəbliyindən, istifadə olunan avadanlıq və texnikadan, böyrək daşlarının xüsusiyyətlərindən və mümkün fəsadlardan asılı olaraq dəyişə bilər. Bununla belə, bərpa prosesi aşağıdakı mərhələləri əhatə edir:

• Adətən bir neçə gün xəstəxanada qalmaq tövsiyə olunur. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə xəstənin vəziyyəti diqqətlə izlənilir, böyrək funksiyaları yoxlanılır, mümkün ağırlaşmalar müşahidə edilir.
• Ağrı adətən əməliyyatdan sonrakı dövrdə nəzarət altına alınır, lakin xəstəyə ağrının idarə olunması ilə bağlı göstərişlər verilir.
• Əməliyyat zamanı sidiyin drenajını təmin etmək üçün nefrostomiya borusu və ya stent qoyulubsa, bu boruların yerində qalması və düzgün işləməsi izlənilir.
• Xəstə əməliyyatdan sonra yavaş-yavaş maye içməyə və yüngül qidalar yeməyə başlayır. Həkimin göstərişinə əsasən pəhrizə diqqət yetirilir.
• Xəstə əməliyyatdan sonrakı dövrdə yavaş hərəkət etməyə və fiziki fəaliyyəti artırmağa başlayır. Bununla belə, həddindən artıq yüklənmədən qaçınmaq lazımdır.
• Xəstənin sağalma prosesi zamanı həkimin tövsiyəsi ilə vaxtaşırı müayinələr aparılır.
• Perkutan əməliyyatın-dan sonra sidik yollarının infeksiyalarına xüsusi diqqət yetirilir. Dərmanlar həkim tərəfindən tövsiyə olunduğu kimi istifadə olunur və simptomlar izlənilir.
• Nefrostomiya borusu və ya stent, sağalma prosesinin bəzi mərhələsində həkim tərəfindən çıxarıla bilər.
• Həkimin icazəsi ilə xəstələr normal gündəlik fəaliyyətlərinə qayıda bilərlər. Ancaq tam bərpa prosesi insandan insana dəyişə bilər.

Əməliyyatın üstünlükləri nələrdir?

Daşın effektiv qırılması: Perktuan, çox vaxt böyük və mürəkkəb olan böyrək daşlarını effektiv şəkildə qırmaq və çıxarmaq qabiliyyətinə malikdir.

Minimal İnvazivlik: Perkutan minimal invaziv bir prosedurdur, yəni böyük bir kəsik olmadan həyata keçirilir. Bu, xəstənin sağalma prosesini sürətləndirə və əməliyyatdan sonrakı ağrıları azalda bilər.

Tez sağalma: əməliyyat-dan sonra bərpa prosesi çox sürətlidir.

Böyük daşlar üçün uyğundur: digər müalicə üsulları uğursuz olduqda və ya uyğun gəlmədikdə, böyük böyrək daşları üçün effektiv bir seçimdir.

Birbaşa görüntülənmə: Cərrah nefroskop vasitəsilə böyrəyi birbaşa müşahidə edir. Bu üstünlük dəqiq bir müalicə üçün çox faydalıdır.